امروزه از تحول دیجیتال به عنوان انقلاب چهارم یاد می شود . انقلابی که به دنبال ابداع موتور بخار ، جریان الکتریسیته و فناوری اطلاعات نوید تحولات فراوانی را می دهد . این تحول دیجیتال ، عمدتا توسط داده تسهیل می گردد که از آن به عنوان یک دارایی کلیدی استراتژیک نام برده می شود که می تواند به سازمان ها جهت نیل به یک مزیت رقابتی پایدار کمک نماید . نتایج یک مطالعه تحقیقاتی توسط فورستر نشان می دهد که محرک های کلیدی تحول دیجیتال سودآوری ، رضایت مندی مشتری و افزایش سرعت ارایه محصول به بازار می باشد . مزایای فوق به همراه سایر موارد عنوان نشده ، باعث شده است که بسیاری از سازمان ها  تلاش های بی وقفه ای را به منظور بهبود کیفیت داده انجام دهند ، چراکه برای آنان ثابت شده است کیفیت داده  دارای تاثیرات مثبتی بر عملکرد کلی کسب و کار است . موسسه مکنزی برآورد کرده است که صنعت داده دارای بازاری معادل 300 میلیارد دلار در هر سال است .
اکثر سازمان ها به خوبی  قادر به تشریح آن چه که انجام می دهند ( What) می باشند ، برخی از آنها دارای  توانمندی تشریح نحوه انجام کارهایشان ( How) می باشند ولی تعداد بسیار اندکی از آنها می توانند توضیح دهند که چرا این کارها ( Why)  را انجام می دهند . خوب شدن سازمان ها در گرو چرایی انجام یک کار است . چرایی انجام یک کار ریشه در استراتژی دارد و این که چرا این کار برای انجام شدن انتخاب شده است ؟  درک این که چرا یک سازمان کاری را انجام می دهد به مراتب مهم تر از این است که بدانیم چگونه آن را انجام می دهد . اگر یک سازمان قادر به اشتراک یک چشم انداز مشترک نباشد ، کارکنان آن نمی توانند بگونه ای هدفمند و همگرا جهت نیل به یک دستاورد مشترک تلاش نمایند .
 

اگر چرایی مدیریت داده به درستی برای ما تبین شود و بر اساس آن یک استراتژی منسجم برای مدیریت داده تدوین یابد ، مسیر خلق ارزش از داده در یک سازمان نهادینه می شود . مسیری که با استناد به اصول مدیریت داده ، برخورد منطقی و سیستماتیک با چالش های مرتبط و بکارگیری چارچوب های معتبر، رسیدن به اهداف تعریف شده در استراتژی مدیریت داده را هموار می نماید . اگر به دنبال نتایج مطلوب در حوزه مدیریت داده می باشیم ، می بایست دارای فرآیندهای منسجم ، فراگیر و بالغ در حوزه های مختلف عملکردی مدیریت داده باشیم که ضرورت وجودی هر یک از حوزه های کاری به همراه الزامات مدیریتی آن  به درستی و بر اساس یک استراتژی مدون تبین شده باشد .
در بخش اول به اصول کلیدی مدیریت داده اشاره گردید. در این بخش با چالش های پیش رو آشنا خواهیم شد . تا بدانیم قدم گذاشتن در این مسیر دارای چه اما و اگرهایی خواهد بود و چگونه خود را آماده مواجه منطقی و سیستماتیک با آنها نمائیم .

داده یک دارایی منحصربفرد  
داده به عنوان یک دارایی دارای خصایص منحصربفردی است که آن را از سایر دارایی های سازمانی متمایز می کند . در شکل 2 چهار ویژگی مهم داده نشان داده شده است . با ترکیب این چهار خصلت  است که به جرات می توان ادعا کرد داده نسبت به سایر دارایی های سازمانی دارای جایگاهی برجسته و منحصربفرد است. 

الزامات مدیریت داده 
 بسیاری از سازمان ها به ارزش داده به عنوان یک دارایی حیاتی پی برده اند . داده و اطلاعات می تواند به یک سازمان بینش لازم در موارد متعددی نظیر مشتریان ، محصولات و سرویس ها را ارایه نماید . داده و اطلاعات می تواند نوآوری در یک سازمان را تقویت کرده و به آنها جهت نیل به اهداف استراتژیک کمک نماید . علی رغم این باور ذهنی، صرفا تعداد اندکی از سازمان ها به طور فعال ، جدی و هدفمند مدیریت داده را به عنوان یک دارایی بگونه ای انجام می دهند که بتوان بطور مستمر از آن ارزشی را استخراج کرد . استخراج ارزش از دل داده در خلا و یا به طور تصادفی محقق نمی گردد و نیازمند تلاش ، برنامه ریزی ، هماهنگی و تعهدی فراگیر در سرتاسر سازمان است . مدیریت داده ، مستلزم مدیریت و رهبری است و با اما و اگرها و دل به حوادث سپردن نمی توان به انتظار ایجاد ارزش از داده نشست . مدیریت داده پیاده سازی ، اجراء و نظارت بر برنامه ریزی ، سیاست ها ، برنامه ها و شیوه هایی است که باعث عرضه ، کنترل ، حفاظت و توسعه ارزش داده و دارایی های اطلاعاتی در طول چرخه حیات داده می گردد .
فعالیت های مدیریت داده گسترده می باشند و طیف وسیعی از کارها نظیر توانایی ایجاد تصمیمات منسجم در خصوص نحوه به دست آوردن ارزش استراتژیک از داده تا استقرار فنی و عملکرد بانک های اطلاعاتی را شامل می شود . بنابراین ، مدیریت داده نیازمند مهارت های فنی و غیرفنی است . مسئولیت مدیریت داده می بایست بین نقش های کسب و کار و فناوری اطلاعات به اشتراک گذاشته شود و افراد در هر دو بخش می بایست قادر به تعامل و همکاری با یکدیگر بگونه ای باشند که این اطمینان ایجاد گردد یک سازمان دارای داده با کیفیت بالا به منظور تامین نیازهای استراتژیک خود می باشد .

چالش های مدیریت داده 
مدیریت داده دارای ویژگی های منحصربفردی  است که ریشه در خصایص ذاتی داده دارد . چالش های مدیریت داده در ارتباط مستقیم با اصول مدیریت داده می باشند و ممکن است هر چالش با یک و یا چندین اصل مدیریت داده مرتبط باشد .  شناخت این چالش ها و ابعاد عملکردی هر یک می تواند مسیر مدیریت داده را هموارتر و مبتنی بر واقعیات نماید .  در شکل 3 به مهمترین چالش های مدیریت داده که به نوعی مرتبط با اصول مدیریت داده می باشند ، اشاره شده است .


 خلاصه
با این که تعداد زیادی از سازمان ها سرمایه گذاری فراوانی را به منظور بهبود داده و مدیریت اطلاعات انجام داده اند ، صرفا تعداد اندکی از آنها به نتایج مطلوبی در جهت افزایش عملکرد کسب و کار خود نائل شده اند . علت در درجه اول به دو عامل اصلی برمی گردد . دلیل اول ، اغلب تفکر امروزی در حوزه مدیریت داده از یک دیدگاه فناوری اطلاعات محور نشات می گیرد که تمرکز اصلی آن بر روی فناوری هایی نظیر سخت افزار ، برنامه ها و بانک های اطلاعاتی است . داده و مدیریت داده می بایست از منطر ذینفعان کسب و کار دیده شود . ذینفعان کسب و کار به عنوان یکی از بازیگران مهم در تحول دیجیتال همواره به دنبال استخراج ارزش از داده می باشند . عامل دوم ، گزارشات متعدد و موثق مراکز تحقیقاتی ، تجزیه و تحلیل و مشاوره ای تایید کننده هزینه بالای کیفیت پایین داده و استفاده از داده با کیفیت پایین در فرآیندهای کلیدی یک سازمان است . ولی تعداد اندکی راهنمایی عملی وجود دارد که به سازمان ها کمک کند تا ضمن ارتقاء و تقویت زنجیره ارزش داده از آن به منظور بهبود عملکرد کسب و کار خود استفاده نمایند . بدین منظور لازم است مدیریت داده با استناد به اصول مدیریت داده ، برخورد منطقی و سیستماتیک با چالش های مرتبط و بکارگیری چارچوب های معتبر بگونه ای انجام شود که شاهد بهبود فراگیر عملکرد کسب و کارها باشیم . در بخش های بعدی  با چارچوب های مدیریت داده آشنا می شویم . 


منابع  :

Peter Aiken , Data Strategy and the Enterprise Data Executive ,Technics Publications , April 2 2017
Bernard Marr,Data Strategy: How to Profit from a World of Big Data, Analytics and the Internet of Things, Kogan Page , April 28 2017
Prashanth Southekal ,Data for Business Performance: The Goal-Question-Metric (GQM) Model to Transform Business Data into an Enterprise Asset,Technics Publications, February 15, 2017
Dama International , DAMA-DMBOK: Data Management Body of Knowledge (2nd Edition),Technics Publications; Second edition, Technics Publications , July 5 2017