جزئیات  
عنوان مدیریت چرخه حیات داده (1)
نوع منبع مقاله
گروه سایر
تاریخ انتشار 1396/9/2
خلاصه امروزه داده کسب و کار ، کلید تصمیم گیری موثر ، متابعت از استانداردها ، سیاست ها ، قوانین و بهبود تجربه مشتری است . داده کسب و کار دارای یک عمر مفید محدود و تابع یک چرخه حیات داده تعریف شده است . با مدیریت مناسب چرخه حیات داده می توان در راستای تامین اهداف فوق حرکت کرد. داده و اطلاعات را می بایست از دیدگاه ذینفعان کسب و کار بررسی کرد چراکه ذینفعان کسب و کار یکی از بازیگران مهم در تحول دیجیتال می باشند و همواره به دنبال استخراج ارزش از داده می باشند. مدیریت چرخه حیات داده یکی از الزامات اساسی در مسیر مدیریت موفق و جامع داده می باشد .

مدیریت موثر داده شامل باید ها و نبایدهای متعددی است . یکی از این بایدها ، مدیریت چرخه حیات داده است . داده نظیر هر منبع دیگر نیازمند مدیریت مناسب است و به دلیل ارزش بالقوه نهفته در آن ضرورت مدیریت صحیح آن به منظور ایجاد ارزش برای کسب و کار حیاتی است .چرخه حیات داده ، داده و اطلاعات را با افراد ، فرآیندهای کسب و کار و سیستم ها درگیر می کند . هر مرحله در چرخه حیات داده، نیاز به راهبردهای مختلفی دارد ، چالش های پیچیده ای را به وجود می آورد و فرصت هایی را برای سازمان فراهم می کند.

 داده به عنوان یک منبع
شکل 1 : داده به عنوان یک منبع

با توجه به اهمیت و جایگاه  مدیریت چرخه حیات داده  در مدیریت موثر ، هدفمند و جامع مدیریت داده  ، آشنایی با آن برای تمامی کارشناسان حرفه ای حوزه مدیریت داده الزامی است . بدین جهت  قصد داریم در طی چندین مطلب با تمرکز بر مواردی نظیر اهمیت مدیریت چرخه حیات داده ، نگاه به چرخه حیات داده با دید فنی ، نگاه به چرخه حیات داده از دیدگاه کسب و کار و ارزیابی سطح بلوغ مدیریت چرخه حیات داده  با مدیریت چرخه حیات داده از زوایای متعدد آشنا شویم  . در بخش اول ، به اهمیت مدیریت چرخه حیات داده اشاره خواهیم کرد .

 ضرورت نگاه همه جانبه به مدیریت چرخه حیات داده
شکل 2 : ضرورت نگاه همه جانبه به مدیریت چرخه حیات داده

 داده به عنوان یک دارایی 
امروزه از داده به عنوان یکی از دارایی های حیاتی یاد می شود چراکه داده می تواند به سازمان ها و شرکت ها جهت نیل به یک مزیت رقابتی پایدار کمک کند . بر اساس مطالعه انجام شده توسط موسسه تحقیقاتی و مشاوره ای فوستر ، محرک اصلی تحول دیجیتال بر پایه سه اصل مهم سودآوری ، رضایت مشتری و افزایش سرعت ارایه محصولات و یا خدمات به بازار شکل یافته است . قطعا داده و مدیریت هدفمند و منسجم آن با یک تفکر راهبردی یکی از نقاط کانونی مهم تحول دیجیتال است . بنا بر برآورد موسسه مکنزی ، داده دارای گردش مالی 300 میلیارد دلار در طی یک سال است و حجم این بازار روز به روز بیش تر می گردد .
داده به عنوان یک دارایی دارای ویژگی هایی است که آن را از سایر دارایی ها متمایز می کند . در شکل 3 ، به برخی از مهمترین ویژگی ها اشاره شده است .

ویژگی های داده به عنوان یک دارایی
شکل 3 : ویژگی های داده به عنوان یک دارایی
اصول مدیریت داده و چرخه حیات داده     
  • داده دارای یک چرخه حیات است و مدیریت آن مستلزم مدیریت چرخه حیات داده است .
  • شیوه های مدیریت داده می بایست پاسخگوی چرخه حیات داده باشد .
  • شیوه های مدیریت داده می بایست دارای انعطاف لازم به منظور تامین الزامات مختلف چرخه حیات نوع های مختلف داده باشد .
  • با توجه به این که داده خود باعث تولید داده دیگر می شود ، چرخه حیات داده می تواند پیچیده باشد .
  • چرخه حیات نوع های مختلف داده دارای ویژگی های مختص به خود می باشند و مدیریت آنها مستلزم الزامات مدیریتی متفاوتی است .
  • ریسک های مرتبط با داده می بایست به عنوان بخشی از چرخه حیات داده ، مدیریت شوند .
  • هر مرحله چرخه حیات داده دارای فرآیندهای مختلف مدیریت داده بر اساس نیاز ذینفعان می باشد.

  فرآیندهای مختلف مدیریت داده در طول چرخه حیات داده با توجه به نیاز ذینفعان
شکل 4 : فرآیندهای مختلف مدیریت داده در طول چرخه حیات داده با توجه به نیاز ذینفعان

با توجه به این که داده دارای توان لازم جهت تولید داده بیش تری است و با فرآیندها و ذینفعان مختلفی در سازمان درگیر می گردد ، چرخه حیات داده می تواند پیچیدگی های مختص به خود را دارا باشد چراکه در بسیاری از موارد ، آگاهی از سوابق داده و یا اصل و نسب داده ( Data Lineage ) نیز ضروری است . سرنوشت مدیریت موثر داده با مدیریت چرخه حیات داده گره خورده است .

مفهوم مدیریت چرخه حیات داده     
مدیریت چرخه حیات داده دارای بارمعنایی و مفهومی گسترده ای است و حوزه های مختلفی را شامل می شود .
  • فرآیندهای مورد نیاز برای مدیریت منبع داده در طول چرخه حیات
  • اطمینان از شناخت ، نگاشت ، ذخیره سازی و کنترل گردش داده در بین فرآیندهای کسب و کار در سراسر چرخه حیات داده ( از ایجاد / به دست آوردن تا آرشیو / حذف )
  • تعریف موارد استفاده از داده ها و وابستگی بین فرآیندهای کسب و کار
  • امکان مدیریت بهتر ریسک و حمایت از بهبود کیفیت داده با مدیریت چرخه حیات داده ( خصوصا در مواردی که حجم داده زیاد باشد ، با سرعت بالا تولید گردد و یا داده هایی که بین چندین فرآیند استفاده می شوند )
  •  داده های کاندید :
    • داده هایی که برای یک فعالیت کسب و کار مهم حیاتی می باشند
    • داده هایی که توسط چندین فرآیند کسب و کار استفاده می گردند ( در چندین Lobs )
خلاصه   
داده ، هر عنصر یک سازمان را در برمی گیرد و حرکت آن صرفا به صورت عمودی نیست . برخلاف سایر دارایی ها ، داده نه تنها با استفاده کردن از بین نمی رود ، بلکه برعکس رشد هم می کند و همواره داده های جدیدی از آن تولید می شود . داده ، دارای یک چرخه حیات مختص به خود می باشد و هر مرحله آن ، دارای فرآیندهای مختلف مدیریت داده بر اساس نیازهای هر یک از ذینفعان می باشد . مدیریت موثر داده ، مستلزم مدیریت داده در طول چرخه حیات آن می باشد . اگر نتوانیم داده های حیاتی را در کسب و کار  شناسایی کنیم و مدیریت هر یک را در سراسر چرخه عمر مدیریت کنیم ، نمی توان ادعای مدیریت جامع ، هدفمند ، منسجم و راهبردی داده را داشت . تلاش در این مسیر مستلزم شناخت مناسب چرخه حیات داده از دیدگاه فنی و همچنین دیدگاه کسب وکار است تا بتوان در نهایت با یک خط کش استاندارد به ارزیابی سطح بلوغ مدیریت چرخه حیات داده پرداخت . شناسایی فاصله موجود بین آن چیزی که ادعا می کنیم و وضعیت مطلوب ، اولین گام به سمت بهبود مدیریت چرخه حیات داده می باشد . 
در بخش دوم با مدیریت چرخه حیات داده از دیدگاه فنی آشنا خواهیم شد.